Haworthia

Xanthorrhoeaceae Haworthia Duval

 

Il nome "Haworthia" è stato attribuito a questo genere in onore del botanico inglese Adrian Hardy Haworth (1767-1833) da Henri Auguste Duval (1768-1833).

Questo genere di piante appartiene alla famiglia delle Xanthorrhoeaceae.

Sono originarie del Sud Africa e pochissime specie della Namibia.

Sono piccole succulente a forma di rosetta con foglie carnose. Il loro colore varia dal verde chiaro al marrone scuro ed in alcune specie presentano tubercoli o macchie bianche, in altre le foglie sono trasparenti.

I fiori spuntano alla fine di lunghe infiorescenze (fino a 50 centimetri) che in alcuni casi sono ramificate; sono piccoli, numerosi, di colore bianco, in alcuni casi con venature dal rosa al marrone.

Crescono all'ombra di cespugli o tra le fessure delle rocce.

CULTIVAR

FORME

AMBIENTAZIONE NATURALE

SPECIE

*Haworthia aristata Haw. (1819)

sinonimi

Aloe denticulata (Haw.) Schult. & Schulkt.f. (1829)

Catevala denticulata (Haw.) Kuntze (1891)

Haworthia denticulata Haw (1821)

Haworthia setata var. subinermis Poelln. (1936)

*Haworthia attenuata (Haw.) Haw. (1812)

sinonimi

Aloe attenuata Haw. (1804)

Aloe attenuata var. clariperla (Haw.) Salm-Dyck (1854)

Aloe attenuata var. minor Salm-Dyck (1829)

Aloe clariperla Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe radula Ker Gawl. (1807) (illegittimo)

Apicra attenuata (Haw.) Willd. (1811)

Catevala attenuata (Haw.) Kuntze (1891)

Catevala tisleyi (Baker) Kuntze (1891) 

Haworthia argyrostigma Baker (1896)

Haworthia attenuata var. argyrostigma (Baker) A.Berger (1908)

Haworthia attenuata var. attenuata

Haworthia attenuata var. britteniae Poelln. 

Haworthia attenuata f. britteniana (Poelln.) M.B.Bayer (1982)

Haworthia attenuata var. britteniana (Poelln.) Poelln. (1937)

Haworthia attenuata f. caespitosa (A.Berger) Pilbeam (1983)

Haworthia attenuata var. caespitosa (A.Berger) R.S.Farden (1939)

Haworthia attenuata f. clariperla (Haw.) M.B.Bayer (1976)

Haworthia attenuata var. clariperla (Haw.) Baker (1880)

Haworthia attenuata var. clariperla (Haw.) M.B.Bayer (1976)

Haworthia attenuata var. deltoidea R.S.Farden (1939)

Haworthia attenuata var. inusitata R.S.Farden (1939)

Haworthia attenuata var. linearis R.S.Farden (1939)

Haworthia attenuata var. minissima R.S.Farden (1939)

Haworthia attenuata var. odonoghueana R.S.Farden (1939)

Haworthia attenuata var. uitewaaliana R.S.Farden (1939)

Haworthia britteniana Poelln. (1937)

Haworthia clariperla Haw. (1828)

Haworthia fasciata var caespitosa A.Berger (1908)

Haworthia pumila ssp. attenuata (Haw.) Halda (1997)

Haworthia tisleyi Baker (1880)

*Haworthia attenuata var. radula (Jacq.) M.B.Bayer (1999) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Aloe radula Jacq. (1804)

Aloe radula var. major Salm-Dyck (1817)

Aloe radula var. minor Salm-Dyck (1817)

Aloe rugosa Salm-Dyck (1834)

Aloe rugosa var. perviridis Salm-Dyck (1834)

Aloe subulata Salm-Dyck (1822)

Apicra radula (Jacq.) Willd. (1811)

Catevala radula (Jacq.) Kuntze (1891)

Catevala rugosa (Salm-Dyck) Kuntze (1891)

Catevala subulata (Baker) Kuntze (1891)

Haworthia pumila ssp. radula (Jacq.) Halda (1997)

Haworthia radula (Jacq.) Haw. (1812)

Haworthia radula var. laevior Haw. (1821)

Haworthia rugosa (Salm-Dyck) Baker (1880)

Haworthia rugosa var. perviridis (Salm-Dyck) A.Berger (1908)

Haworthia subulata (Salm-Dyck) Baker (1880)

*Haworthia chloracantha Haw. (1821)

sinonimi

Aloe chloracantha (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Catevala chlorantha (Haw.) Kuntze (1891)

Haworthia chloracantha var. chloracantha

*Haworthia chloracantha var. denticulifera (Poelln.) M.B.Bayer [taxon infraspecifico della specie Haworthia chloracantha Haw. (1821)]

sinonimi

Haworthia angustifolia var. denticulifera Poelln. (1937)

Haworthia denticulifera (Poeln.) M.Hayashi (2000)

*Haworthia chloracantha var. subglauca Poelln. (1937) [taxon infraspecifico della specie Haworthia chloracantha Haw. (1821)] 

sinonimi

Haworthia subglauca (Poelln.) M.Hayashi (2000)

*Haworthia cooperi Baker (1870)

sinonimi

Haworthia cooperi var. cooperi

Hawortia vittata Baker (1871)

*Haworthia cooperi var. pilifera (Baker) M.B.Bayer (1999) [taxon infraspecifico della specie Haworthia cooperi Baker (1870)]

sinonimi

Catevala pilifera (Baker) Kuntze (1891)

 Haworthia cooperi f. pilifera (Baker) Pilbeam (1983)

 Haworthia obtusa f. acuminata (Poelln.) Uitewaal (1948)

 Haworthia obtusa var. pilifera (Baker) Uitewaal (1948)

 Haworthia obtusa var. stayneri (Poelln.) Uitewaal (1948)

 Hawortia pilifera Baker (1870)

Haworthia pilifera f. acuminata Poelln. (1940)

Haworthia pilifera var. stayneri (Poelln.) Poelln. (1938)

Haworthia stayneri Poelln. (1937)

*Haworthia cymbiformis (Haw.) Duval (1809)

sinonimi

Aloe cuspidata (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe cymbaefolia Schrad.

Aloe cymbiformis Haw. (1804)

Aloe hebes Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe planifolia (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Apicra cymbifolia (Schrad.) Willd. (1811)

Catevala cuspidata (Haw.) Kuntze (1891)

Catevala cymbiformis (Haw.) Kuntze (1891)

Haworthia bilineata var. gracilidelineata (Poelln.) Poelln. (1938)

Haworthia concava Haw. (1821)

Haworthia cuspidata Haw. (1819)

Haworthia cymbiformis var. cymbiformis 

Haworthia cymbiformis f. gracilidelineata (Poelln.) Pilbeam (1983)

Haworthia cymbiformis f. planifolia (Haw.) Pilbeam (1983)

Haworthia cymbiformis var. planifolia (Haw.) Baker (1880)

Haworthia cymbiformis f. subarmata Poelln. (1938)

Haworthia gracilidelineata Poelln. (1932)

Haworthia lepida G.G.Sm. (1944)

Haworthia planifolia Haw. (1825)

Haworthia planifolia f. agavoides Triebner & Poelln. (1938)

Haworthia planifolia f. alta Triebner & Poelln. (1938)

Haworthia planifolia f. calochlora Triebner & Poelln. (1938)

Haworthia planifolia var. exulata Poelln. (1938)

Haworthia planifolia var. incrassata Poelln. (1938)

Haworthia planifolia var. longifolia Poelln. (1938)

Haworthia planifolia f. olivacea Triebner & Poelln. (1938)

Haworthia planifolia var. poellnitziana Resende (1940)

Haworthia planifolia f. robusta Triebner & Poelln. (1938)

Haworthia planifolia var. sublaevis Poelln. (1938)

*Haworthia emelyae Poelln. (1937)

sinonimi

Haworthia blackburniae Poelln. (1937) (illegittimo)

Haworthia correcta Poelln. (1938)

Haworthia correcta var. lucida M.Hayashi (2002)

Haworthia emelyae var. emelyae

Haworthia janvlokii (Breur) Breur (2010)

Haworthia picta Poelln. (1938)

Haworthia retusa ssp. emelyae (Poelln.) Halda (1997)

*Haworthia emelyae var. comptoniana (G.G.Sm.) J.D.Venter & S.A.Hammer (taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia comptoniana G.G.Sm. (1945)

Haworthia retusa var. comptoniana (G.G.Sm.) Halda (1997)

*Haworthia emelyae var. major (G.G.Sm.) M.B.Bayer (1997) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia magnifica var. major (G.G.Sm.) M.B.Bayer (1977)

Haworthia maraisii var. major (G.G.Sm.) M.B.Bayer (1976)

Haworthia schuldtiana var. G.G.Sm. principale (1946)

Haworthia wimii M.Hayashi (2000)

*Haworthia emelyae var. multifolia M.B.Bayer (1979) [taxon infraspecifico della specie Haworthia emelyae Poelln. (1937)]

sinonimi

Haworthia multifolia (M.B.Bayer) M.Hayashi (2000)

*Haworthia fasciata (Willd.) Haw. (1821)

sinonimi

Aloe fasciata (Will.) Salm-Dyck ex Schult. & Schult.f. (1830)

Aloe fasciata var. major Salm-Dyck (1817)

Aloe subfasciata Salm-Dyck ex Schult & Schulkt.f. (1830)

Apicra fasciata Willd. (1811)

Catevala fasciata (Willd.) Kuntze (1891)

Catevala subfasciata (Salm-Dyck ex Schult. & Schult.f.) Kuntze (1891)

Haworthia browniana Poelln. (1937)

Haworthia fasciata f. browniana (Poelln.) M.B.Bayer (1976)

Haworthia fasciata var. browniana (Poelln.) C.L.Scvott (1985)

Haworthia fasciata var. maggiore (Salm-Dyck) Haw. (1821)

Haworthia fasciata f. ovatolanceolata Poelln. (1938)

Haworthia fasciata f. sparsa Poelln. (1938)

Haworthia fasciata f. subconfluens (Poelln.) Poelln. (1938)

Haworthia fasciata var. subconfluens Poelln. (1937)

Haworthia fasciata f. vanstaadensis Poelln. (1938)

Haworthia fasciata f. variabilis Poelln. (1938)

Haworthia pumila ssp. fasciata (Willd.) Halda (1997)

Haworthia subfasciata (Salm-Dyck ex Schult & Schult.f.) Baker (1880)

*Haworthia herbacea (Mill.) Stearn (1938)

sinonimi

Aloe arachnoidea var. pellucens (Haw.) Salm-Dyck (1817)

Aloe atrovirens D.C. (1800) (illegittimo)

Aloe bradlyana Jacq. (1804)

Aloe herbacea Mill. (1768)

Aloe pallida (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe translucens (Willd.) Sol. ex W.T.Aiton (1811)

Apicra atrovirens (D.C.) Willd. (1811)

Apicra traslucens Willd. (1811)

Catevala atroviridis Medik. (1786)

Catevala pallida (Haw.) Kuntze (1891)

Catevala papillosa (Haw.) Kuntze (1891)

Catevala translucens (Willd.) Kuntze (1891)

Haworthia aegrota Poelln. (1939)

Haworthia arachnoidea var. translucens (Willd.) Halda (1997)

Haworthia atrovirens (D.C.) Haw. (1821)

Haworthia herbacea var. herbacea

Haworthia luteorosea Uitewaal (1939)

Haworthia pallida Haw. (1821)

*Haworthia papillosa Haw. (1819)

Haworthia papillosa var. semipapillosa Haw. (1821)

Haworthia pellucens Haw. (1812)

Haworthia pellucens var. delicatula A.Berger (1908)

Haworthia submaculata Poelln. (1939)

Haworthia translucens (Wild.) Haw. (1819)

Haworthia translucens var. delicatula (A.Berger) Poelln. (1938)

*Haworthia herbacea var. flaccida M.B.Bayer (1999) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia flaccida (M.B.Bayer) Breuer (2010)

Haworthia pallida var. flaccida (M.B.Bayer) M.Hayashi (2000)

*Haworthia herbacea var. lupula M.B.Bayer (1999) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia lupula (M.B.Bayer) M.Hayashi (2000)

*Haworthia herbacea var. paynei (Poelln.) M.B.Bayer (1999) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia pallida var. paynei (Poelln.) Poelln. (1937)

Haworthia paynei Poelln. (1937)

*Haworthia limifolia Marloth (1910)

sinonimi

Haworthia keithii (G.G.Sm.) M.Hayashi (2000)

Haworthia limifolia var. diploidea Resende (1940)

Haworthia limifolia var. keithii G.G.Sm. (1950)

Haworthia limifolia var. limifolia

Haworthia limifolia f. major Resende (1943)

Haworthia limifolia f. marlothiana Resende (1940)

Haworthia limifolia var. marlothiana (Resende) Resende (1943)

Haworthia limifolia f. pimentelli Resende (1943)

Haworthia limifolia f. schuldtiana Resende (1940)

Haworthia limifolia var. schuldtiana (Resende) Resende (1943)

Haworthia limifolia var. stolonifera Resende (1943)

Haworthia limifolia var. tetraploidea Resende (1940)

Haworthia marlothiana Resende (1940) 

*Haworthia limifolia var. arcana Gideon F.Sm. & N.R.Crouch (2001)(taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia arcana (Gideon F.Sm. & N.C.Crouch) Breur (2010)

*Haworthia limifolia var. gigantea M.B.Bayer (1962) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia gigantea (M.B.Bayer) M.Hayashi

*Haworthia limifolia var. glaucophylla M.B.Bayer (2003) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia glaucophylla (M.B.Bayer) Breuer (2010)

*Haworthia limifolia var. ubomboensis (I.Verd.) G.G.Sm. (1950) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia ubomboensis I.Verd. (1941)

*Haworthia marumiana Uitewaal (1940)

sinonimi

Haworthia arachnoidea var. marumiana (Uitewaal) Halda (1997)

*Haworthia marumiana var. archeri (W.F.Barker ex M.B.Bayer) M.B.Bayer (1999)(taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia archeri W.F.Barker ex M.B.Bayer (1981)

*Haworthia marumiana var. batesiana (Uitewaal) M.B.Bayer (1999)(taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia batesiana Uitewaal (1948)

Haworthia reticulata ssp. batesiana (Uitewaal) Halda (1997)

*Haworthia marumiana var. dimorpha (M.B.Bayer) M.B.Bayer (1999)(taxon infraspecifico)

sinonimi

Haworthia archeri var. dimorpha M.B.Bayer (1981)

Haworthia dimorpha (M.B.Bayer) M.Hayashi (2000)

*Haworthia pumila (L.) Duval (1809)

sinonimi

Aloe arachnoides var. pumila (L.) Aiton (1789)

Aloe granata Salm-Dyck (1836) (illegittimo)

Aloe margaritifera (L.) Burm.f. (1768)

Aloe papillosa Salm-Dyck (1817)

Aloe pumila L. (1753)

Aloe pumila var. margaritifera L. (1753)

Aloe semiglabrata (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe semimargaritifera Salm-Dyck (1817)

Aloe semimargaritifera var. major Salm-Dyck (1817)

Aloe semimargaritifera var. minor Salm-Dyck (1817)

Aloe semimargaritifera var. multipapillosa Salm-Dyck (1817)

Aloe subalbicans Salm-Dyck (1854)

Aloe subalbicans var. acuminata Salm-Dyck (1854)

Aloe subalbicans var. laevior Salm-Dyck (1854)

Apicra margaritifera (L.) Willd. (1811)

Catevala margaritifera (L.) Kuntze (1891)

Catevala semiglabrata (Haw.) Kuntze (1891)

Haworthia corallina Baker (1880)

Haworthia margaritifera (L.) Haw. (1804)

Haworthia margaritifera var. laevior (Salm-Dyck) Uitewaal (1947)

Hawolthia margaritifera var. semimargaritifera (Salm-Dyck) Bayer (1880)

Haworthia margaritifera var. subalbicans (Salm-Dych) A.Berger (1908)

Haworthia semiglabrata Haw. (1819)

Haworthia semimargaritifera (Salm-Dyck) Haw. (1819)

Haworthia semimargaritifera var. major (Salm-Dyck) Haw. (1819)

Haworthia semimargaritifera var. multiperla Haw. (1819)

*Haworthia reinwardtii (Salm-Dyck) Haw. (1821)

sinonimi

Aloe reinwardtii Salm-Dyck (1821)

Catevala reinwardtii (Salm-Dyck) Kuntze (1891)

Haworthia reinwardtii var. archibaldiae Poelln. (1937)

Haworthia reinwardtii var. grandicula G.G.Sm. (1944)

Haworthia reinwardtii var. haworthii Resende (1943)

Haworthia reinwardtii var. major Baker(1880)

Haworthia reinwardtii var. minor Baker (1880)

Haworthia reinwardtii var. pulchra Poelln. (1937)

Haworthia reinwardtii var reinwardtii

Haworthia reinwardtii var. triebneri Resende (1943)

Haworthia reinwardtii var. valida G.G.Sm. (1943)

*Haworthia retusa (L.) Duval (1809)

sinonimi

Aloe retusa L. (1753)

Apicra retusa (L.) Willd. (1811)

Catevala retusa (L.) Medik. (1786)

Haworthia fouchei Poelln. (1940)

Haworthia geraldii C.L.Scott (1965)

Haworthia multilineata (G.G.Sm.) C.L.Scott (1985)

Haworthia retusa var. densiflora G.G.Sm. (1946)

Haworthia retusa f. fouchei (Poelln.) Pilbeam (1983)

Haworthia retusa f. geraldii (C.L.Scott) Pilbeam (1983)

Haworthia retusa f. multilineata (G.G.Sm.) Pilbeam (1983)

Haworthia retusa var. multilineata G.G.Sm. (1946)

Haworthia retusa var. retusa

Haworthia retusa var. solitaria G.G.Sm. (1946)

Haworthia solitaria (G.G.Sm.) C.L.Scott (1973)

Kumaria spicata Raf. (1840)

*Haworthia venosa ssp. tessellata (Haw.) M.B.Bayer (1982) (taxon infraspecifico)

sinonimi

Aloe parva (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe tessellata (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Catevala tessellata (Haw.) Kuntze (1891)

Haworthia coriacea (Resende & Poelln.) Breuer (2010)

Haworthia engleri Dinter (1914)

Haworthia minutissima Poelln. (1939)

Haworthia parva Haw. (1824)

Haworthia pseudogranulata Poelln. (1937)

Haworthia pseudotessellata Poelln. (1929)

Haworthia tessellata Haw. (1824)

Haworthia tessellata f. brevior Resende & Poelln. (1942)

Haworthia tessellata var. coriacea Resende & Poelln. (1942)

Haworthia tessellata var. elongata Woerden (1940)

Haworthia tessellata var. engleri (Dinter) Poelln. (1938)

Haworthia tessellata var. inflexa Baker (1880)

Haworthia tessellata f. longior Resende & Poelln. (1942)

Haworthia tessellata var. luisieri Resende & Poelln. (1942)

Haworthia tessellata f. major J.R.Br. (1947)

Haworthia tessellata var. minutissima (Poelln.) Viveiros (1949)

Haworthia tessellata var. obesa Resende & Poelln. (1942)

Haworthia tessellata var. palhinhiae Resende & Poelln. (1942)

Haworthia tessellata var. parva (Haw.) Baker (1880)

Haworthia tessellata var. simplex Resende & Poelln. (1942)

Haworthia tessellata var. stephaneana Resende & Poelln. (1942)

Haworthia tessellata var. tuberculata Poelln. (1936)

Haworthia tessellata var. velutina Resende & Poelln. (1942)

Haworthia venosa var. tessellata (Haw.) Halda (1997)

*Haworthia viscosa (L.) Haw. (1812)

sinonimi

Aloe asperiuscola (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe concinna (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe cordifolia (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe indurata (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe pseudorigida Salm-Dyck (1817)

Aloe pseudotortuosa Salm-Dyck (1817)

Aloe rigida (Willd.) Jacq. (1809) (illegittimo)

Aloe rigida Ker Gawl. (1810) (illegittimo)

Aloe subrigida Schult. & Schult.f. (1829) (illegittimo)

Aloe subtortuosa Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe torquata (Haw.) Schult. & Schult.f. (1829)

Aloe tortuosa Haw. (1804)

Aloe tortuosa var. major Salm-Dyck (1817)

Aloe triangularis Lam. (1783)

Aloe viscosa L. (1753)

Apicra pseudorigida (Salm-Dyck) Haw. (1819)

Apicra rigida Willd. (1811)

Apicra tortuosa Willd. (1811)

Apicra viscosa Willd. (1811)

Catevala asperiuscola (Haw.) Kuntze (1891)

Catevala cordifolia (Haw.) Kuntze (1891)

Catevala subrigida (Schult. & Schult.f.) Kuntze (1891)

Catevala tortuosa (Haw.) Kuntze (1891)

Catevala viscosa (L.) Kuntze (1891)

Haworthia asperiuscula Haw. (1819)

Haworthia asperiuscula var. patagiata G.G.Sm. (1946)

Haworthia asperiuscula var. subintegra G.G.Sm. (1945)

Haworthia beanii G.G.Sm. (1944)

Haworthia beanii var. minor G.G.Sm. (1944)

Haworthia concinna Haw. (1819)

Haworthia cordifolia Haw. (1819)

Haworthia curta Haw. (1819)

Haworthia indurata Haw. (1821)

Haworthia pseudorigida (Salm-Dick) Haw. (1819)

Haworthia pseudotortuosa Haw. (1819)

Haworthia subrigida (Schult. & Schult.f.) Baker (1880)

Haworthia subtortuosa Sweet (1830)

Haworthia torquata Haw. (1827)

Haworthia tortella Haw. (1819)

Haworthia tortuosa (Haw.) Haw. (1812)

Haworthia tortuosa (Haw.) Baker (1896)

Haworthia tortuosa var. curta (Haw.) Baker (1896)

Haworthia tortuosa var. major (Salm-Dick) A.Berger (1908)

Haworthia tortuosa var. pseudorigida (Salm-Dyck) A.Berger (1908)

Haworthia tortuosa var. tortella (Haw.) Baker (1896)

Haworthia variabilis (Breuer) Breuer (2010)

Haworthia viscosa f. asperiuscula (Haw.) Pilbeam (1983)

Haworthia viscosa f. beanii (G.G.Sm.) Pilbeam (1983)

Haworthia viscosa var. caespitosa Poelln. (1938)

Haworthia viscosa var. concinna (Haw.) Baker (1880)

Haworthia viscosa var. cougaensis G.G.Sm. (1945)

Haworthia viscosa ssp. derekii-clarkii Halda (1998)

Haworthia viscosa var. indurata (Haw.) Baker (1880)

Haworthia viscosa var. major Haw. (1821)

Haworthia viscosa var. minor Haw. (1821)

Haworthia viscosa var. parvifolia Haw. (1821)

Haworthia viscosa var. pseudotortuosa (Salm-Dyck) Baker (1880)

Haworthia viscosa var. quaggaensis G.G.Sm. (1948)

Haworthia viscosa f. suboptusa (Poelln.) Pilbeam (1983)

Haworthia viscosa var. suboptusa Poelln. (1938)

Haworthia viscosa var. torquata (Haw.) Baker (1880)

Haworthia viscosa var. variabilis Breuer (2003)

Haworthia viscosa var. viridissima G.G.Sm. (1946)

 

CULTIVAR

Haworthia tenera cv. Muntis Drift hort.

Haworthia viscosa x rehinwardtii hort.

FORME

*Haworthia attenuata var. radula f. variegata hort.

 

Stampa | Mappa del sito
© Renzo Vannetti Via de gasperi 11 53013 Gaiole in chianti